فناوری اطلاعات IT چیست؟
فناوری اطلاعات و ارتباطات در عصر حاضر
با بیش از 3 میلیارد نفر دارای دسترسی به اینترنت، ICT همیشه و همه‌جا در جامعه‌ی مدرن حضور دارد. اطلاعات و داده‌ها با سرعت بسیار زیادی در حال افزایش هستند چرا که از هر 10 نفر، 8تای آنها دارای تلفن همراه هوشمند می‌باشند. این رشد سریع، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، ICT را به یک امر کلیدی در زندگی روزمره‌ی ما تبدیل کرده است که بدون برخی از جنبه‌های تکنولوژی بیشتر کارهای دفتری، کاری و معمول، ناکارآمد می‌شوند.
تازه‌ترین داده‌های معتبر در سال 2014 منتشر شده‌اند و نشان می‌دهند که «رشد استفاده از اینترنت به طور پیوسته در حال ادامه یافتن است؛ 6.6% در سال 2014 (3.3% در کشورهای توسعه یافته ، 8.7% در دنیای در حال توسعه) و تعداد کاربران اینترنت در کشورهای در حال توسعه در 5 سال، دو برابر شده است (2009 تا 2014) که دو سوم افراد آنلاین دنیا در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند.»
در عین حال موانع بزرگی در این راه وجود دارند. «از 4.3 میلیارد نفری که از اینترنت استفاده نمی‌کنند، 90% آنها در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند. در 42 کشوری که کمترین اتصال به اینترنت را دارند، (LCCs) ، (که 2.5 میلیارد نفر در آنها زندگی می‌کنند) فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات عمدتاً از دسترس خارج می‌شوند، علی الخصوص در بخش‌های روستایی نشین آنها.» ICT هنوز به نقاط دوردست برخی کشورها نفوذ نکرده است. همچنین چند کشور در حال توسعه دچار کمبود هر نوع اینترنت هستند. این موضوع شامل عدم دسترسی به خطوط تلفن، به خصوص پوشش شبکه‌های موبایلی و اشکال دیگر مخابره‌ی الکترونیکی اطلاعات می‌شود.
فناوری اطلاعات (IT) کوتاه شده عبارت Information & Communication Technology می‌باشد که منظور از آن مجموعه ابزارها و روش‌های لازم برای تولید، پردازش، نگهداری، توزیع و انهدام سیستم‌های مبتنی بر اطلاعات به معنی فراگیر آن از قبیل متن، صوت و تصویر از طریق تجهیزات شبکه ی مانند روتر ، سوئیچ ، مودم و … تعریف شده است.
در تعریف جامعی از فناوری اطلاعات گفته می‌شود: «رشتهای که براساس آن کلیه منابع فناوری از قبیل سرمایه گذاری‌های محسوس مانند سخت افزار کامپیوتر، نرم‌افزار، داده‌ها، شبکه و امکانات مرکز داده متناسب با نیازها و اولویت‌های تعیین شده اداره میگردد.». مسئولیت مدیریت فناوری اطلاعات در یک شرکت مشتمل بر مؤلفه‌هایی چون کنترل و نظارت بر میزان سرمایه، نیروی انسانی، مدیریت تغییر، طراحی نرم‌افزار، برنامه‌ریزی شبکه، پشتیبانی فنی، سازماندهی و کنترل و سایر موارد مرتبط با تکنولوژی می‌باشد.
فناوری اطلاعات
کارکردهای فناوری اطلاعات
- بهرهبرداری بهینه، توسعه، بازاریابی، بهسازی، حفظ و نگهداری داده‌های کشور
- برآورده ساختن نیازهای ارتباطی زیرساختی متقاضیان اعم از بخش خصوصی، دولتی و یا تعاونی
- ارائه دهنده خدمات مخابراتی مطابق با استانداردهای بین المللی
- بسترسازی برای همکاری اپراتورهای مخابراتی در زمینه تبادل ارتباطات
- تهیه و تدوین طرح‌های جامع در زمینه شبکه‌های ارتباطات زیرساخت و شبکه ارتباط داده‌ها بر اساس الزامات، ضوابط، استانداردها و نیازها.
وضعیت کنونی صنعت فناوری اطلاعات در ایران
در چند سال اخیر با توجه به نیاز روز افزون به برقراری ارتباط میان سازمانی، شاهد توجه هر چه بیشتر دولت نسبت به مقوله فناوری اطلاعات هستیم به طوری که در سال ۱۳۸۳ میزان سرمایهگذاری در بخش فناوری اطلاعات به حدود ۱۸۰۰میلیارد تومان رسیده و سرعت رشد متوسط آن ۲۰ تا ۳۰ درصد در سال بوده است. هم اکنون نیز بیش از ۲۰۰۰ شرکت در زمینه فناوری اطلاعات فعالیت دارند که ارائه و اجرای برنامه‌های پیشران از قبیل طرح تکفا و تأسیس مراکز رشد و پارک‌های فناوری، از عوامل تأثیرگذار در این حوزه می‌باشد.
مراحل فرآیندهای فناوری اطلاعات
- تولید
- پردازش
- ذخیره
- بازیابی
- انتقال اطلاعات
- اجزای فناوری اطلاعات
- سخت افزار (Hard ware)
- نرم‌افزار (Software)
- سیستم‌های ارتباطی (Communication Systems)
- زیرساخت فناوری اطلاعات
با توجه به مراحل فناوری اطلاعات برای دستیابی به اطلاعات، علاوه بر پتانسیل‌های مخابراتی، رسانه‌هائی دیگری چون رادیو و تلویزیون نیز در فهرست وسایل ارتباطی (کانال نشر و توزیع اطلاعات)، قرار می‌گیرند. زیر ساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات نیازمند تمامی دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی نظیر تجهیزات مخابراتی، رادیو و تلویزیون می‌باشد. هدف اصلی زیرساخت فناوری اطلاعات، ایجاد و توسعه شبکه‌ها و سرویس‌های مخابراتی، شبکه‌های انتقال، برقراری ارتباطات چند رسانه‌ای، دستیابی و عرضه اطلاعات، ذخیره سازی اطلاعات، مهندسی پرتکل‌ها، فناوری‌های رمزنگاری و امنیتی و … می‌باشد.
حوزه زیرساخت فناوری اطلاعات
- زیر ساخت‌های فناوری اطلاعاتی مشتمل بر :
- شبکه‌های فیبر نوری
- سیستم‌های ماهوارهای
- شبکه‌های موبایل بیسیم
- سیستم‌های سخن پراکنی
- برقراری ارتباطات محلی با سرعت بالا
- تلفیق و ترکیب مخابرات با سیستم‌های چند رسانه‌ای
- برقراری ارتباطات شهری، منطقهای و ملی با سرعت بالا
مزایای زیرساخت های فناوری اطلاعات
جهانی سازی؛ روند جهان شدن با استفاده از فناوری اطلاعات سرعت بیشتری به خود گرفته است به طوری که با ایجاد یک سیستم به هم پیوسته قادر هستیم تا اطلاعات را به اشتراک بگذاریم و موانع زبانی میان قاره‌ها را از بین ببریم. امروزه مرزهای جغرافیایی فروپاشیده و فناوری اطلاعات، جهان را به یک دهکده جهانی مبدل کرده است.
صرفه جویی در هزینه؛ گسترش روز افزون فناوری اطلاعات و به تبع آن رشد فرآیندهای تجاری کامپیوتری و اینترنتی موجب شده تا بسیاری از کسب و کارها در راستای افزایش بهره‌وری، دستیابی به سود بیشتر، ایجاد شرایط کاری روان و جذب مشتریان جهانی به اینترنت صورت بگیرد که این امر نقش زیادی در کاهش هزینه های داشته است.
برقراری ارتباط؛ در هر کسب و کاری برقراری ارتباط سریع و کار آمد نقشی حیاتی دارد لذا فناوری اطلاعات با ابزارهایی مانند ایمیل، ویدئو کنفرانس، پیامک و… امکانات وسیعی را در اختیار کار آفرینان قرار می‌دهد و به کمک فناوری اطلاعات، نه تنها مدیران شرکتها سریع‌تر به هم متصل می‌شوند، بلکه امکان برقراری ارتباط با همکاران نیز برای آنها فراهم می‌شود.
ذخیره سازی و حفاظت اطلاعات؛ فناوری اطلاعات گزینه‌هایی به منظور ذخیره سازی و حفاظت از اطلاعاتی را فراهم میسازد. سیستم‌های امنیتی فناوری اطلاعات میتوانند داده‌های مجازی را در برابر هک شدن یا پاک شدن بر اثر خطای فنی محافظت کنند.
ایجاد مشاغل جدید؛ یکی از بزرگ‌ترین مزایای فناوری اطلاعات ایجاد فرصت‌های شغلی جدید برای افراد ماهر در یک حوزه نوین می‌باشد. طراحان نرم افزار و سخت افزار، طراحان وب، برنامه نویسان کامپیوتر و تحلیلگران سیستم از جمله کسانی هستند که میتوانند در حوزه فناوری اطلاعات مشغول به کار شوند.
فناوری اطلاعات
ارزیابی زیرساخت فناوری اطلاعات
اولین مرحله برای ارزیابی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، بررسی زیرساخت‌ها و فرآیندهای موجود در کسب و کار می‌باشد. در این راستا سه حوزه عمده باید مورد بررسی قرار بگیرد: ۱) دارایی‌های فناوری اطلاعات؛ ۲) فرآیندهای مدیریت فناوری اطلاعات و ۳) عملکرد فعلی فناوری اطلاعات در کسب و کار.
دارایی‌های فناوری اطلاعات شامل برنامه‌های پایگاه داده، نرم‌افزاری مختلف، سخت‌افزار، شبکه و سیستم‌های الکترونیکی و مهارت‌های فنی و حرفه‌ای دپارتمان فناوری اطلاعات می‌باشد. مدیریت به حوزه تخصص برای حفظ اطلاعات و عملکرد فناوری اطلاعات در کسب و کار شامل مشخصات هزینه و تأثیرات کسب و کار بر پروژه‌های فناوری اطلاعات می‌باشد. بررسی دقیق این سه حوزه قابلیت‌ها و توانمندی‌های و میزان ثمردهی پروژه‌های فناوری اطلاعات را نشان می‌دهد.
در مرحله دوم به ارزیابی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، تعیین چگونگی استفاده از فناوری و فرآیندهای کسب و کار فعلی به عنوان عامل توانمندساز در پردازش دانش میپردازد. در این مرحله ابزارهای موجود برای خلق، اشتراک‌گذاری، یکپارچه‌سازی و استفاده از دانش مد نظر است و طیف گسترده‌ای از فناوری می‌تواند برای پردازش دانش، تولید دانش و یکپارچه‌سازی آن مورد استفاده قرار میگیرد.
در مرحله سوم بهینه‌سازی زیرساخت‌ها و فرآیندهای کسب و کار موجود برای پردازش دانش مد نظر می‌باشد که لازم است برنامه‌های موجود بر روی شبکه پردازش اطلاعات تصویرگردد. برنامه‌های کاربردی فعالیت‌هایی نظیر ذخیره اطلاعات خلق شده توسط نویسنده، مدیریت و جستجوی اطلاعات، اشتراک‌گذاری، ایجاد و کشف اطلاعات را شامل می‌شود.
چشم انداز دانشگاهی
در زمینه‌ی دانشگاهی، انجمن ماشین‌های محاسباتی رشته‌ی IT را اینگونه تعریف کرده است: «برنامه‌ی تحصیلی دوره‌ی کارشناسی که دانشجویان را برای آشنایی با فناوری کامپیوتر و نیازهای تجارت، دولت، سلامت، مدارس و دیگر سازمان‌ها آماده می‌کند. متخصصین IT مسئولیت انتخاب سخت افزار و محصولات نرم افزاری مناسب برای یک سازمان و ادغام آنها با نیازهای سازمانی و زیرساخت‌ها را به عهده می‌گیرند. از دیگر مسئولیت‌های آنها، نصب، شخصی سازی و ابقا این کاربردها برای کاربرهای کامپیوتری سازمان می‌باشد.»
چشم انداز تجاری و بازار کار
شرکت‌های فعال در زمینه‌ی فناوری اطلاعات اغلب در گروه «بخش فناوری» یا «صنعت فناوری» مورد بحث قرار می‌گیرند.
انجمن فناوری اطلاعات آمریکا، فناوری اطلاعات را در زمینه‌ی تجارت به عنوان علم «مطالعه، طراحی، توسعه، کاربرد، پیاده‌سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی کامپیوتر محور» تعریف می‌کند. مسئولیت شاغلین این زمینه شامل مدیریت شبکه، ساخت و نصب نرم‌افزار می‌باشد و از دیگر مسئولیت‌های آنها می‌توان به برنامه‌ریزی و مدیریت چرخه‌ی فناوری یک سازمان که طی آن نرم افزار و سخت افزار ارتقا، نگه داری و جایگزین می‌شوند، اشاره کرد.
ارزش تجاری فناوری اطلاعات در ماشینی کردن فرآیندهای تجاری، تهیه اطلاعات برای تصمیم گیری، اتصال فروشندگان به مشتری‌هایشان و تأمین بهره‌وری ابزارهای افزایش کارایی، است.
نظرات کاربران