ساخت ابررایانه در روسیه

روسیه برنامه بلندپروازانه ای برای ساخت ده ابررایانه تا سال ۲۰۳۰ دارد که هر کدام به طور بالقوه دارای ۱۰۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ پردازنده گرافیکی Nvidia H100 هستند . از منظر محاسباتی، کارایی این ابررایانه را مشابه با مقیاس آموزش Chat GPT می‌دانند. به طور کلی، سیستمی با تعداد زیادی پردازنده گرافیکی H100 می‌تواند ۴۵۰ FP64 TFLOPS تولید کند که نیمی از ExaFLOP است – سطحی از عملکرد ابررایانه ای که تاکنون تنها توسط ایالات متحده بوده-.

این پروژه که توسط تیم زیرساخت روسی رهبری می‌شود، وعده داده که مرزهای محاسبات را پشت سر بگذارد، هر دستگاه به طور بالقوه بین ۱۰۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ پردازنده گرافیکی Nvidia H100 دارد. با این حال، محاسبات AI و پردازنده‌های گرافیکی HPC از Nvidia، توسط یک شرکت آمریکایی انجام می‌شود.

جنگی که روسیه در اوکراین آغاز کرد، ایالات متحده را مجبور به محدود کردن صادرات فناوری به روسیه کرد و آن ایجاد یک حفره خالی در استراتژی خرید برای پردازنده‌هایی مانند GPU‌های Nvidia بود. بنابراین، سوالی که در وجود دارد این است:

 

چگونه روسیه می‌تواند این محدودیت‌ها را دور بزند؟

زیرا قاچاق هزاران پردازنده گرافیکی با ارزش هوش مصنوعی و HPC غیرممکن به نظر می‌رسد. مسئله مالی نیز مجموعه‌ای از چالش‌ها را برای روس‌ها به همراه دارد. بودجه این پروژه حدود ۶ میلیارد دلار خواهد بود که آن را به یک سرمایه‌گذاری عظیم تبدیل می‌کند. با این حال، پیشرفت‌های سریع در فناوری پتانسیل کاهش هزینه‌ها را در سال‌های آینده دارد. شاید تا سال ۲۰۳۰، این سیستم‌ها ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار قیمت داشته باشند.

قدرتمندترین ابر رایانه روسیه Chervonenkis است که متعلق به Yandex است و به ۱۵۹۲ اتصال مجهز به پردازنده گرافیکی Nvidia A100 مجهز شده است. با عملکرد ۲۱.۵۳ PetaFLOPS در رتبه ۲۷ قدرت محاسباتی در جهان قرار دارد. سه مورد از هفت ابررایانه روسی متعلق به Yandex (Lyapunov, Chervonenkis, and Galushkin)، دو تا از آن‌ها به Sberbank (Christofari and Chrisofari Neo) و دیگری به MSU (Lomonosov) و MTS (GROM) تعلق دارند. همه آنها بر روی پردازنده های گرافیکی Nvidia از نسل‌های قبلی کار می‌کنند.

در حال حاضر، روسیه تنها هفت ابررایانه دارد که در بین ۵۰۰ ابرکامپیوتر برتر جهان قرار دارند. برای مقایسه: ایالات متحده دارای ۱۵۰ ابررایانه در فهرست، چین دارای ۱۳۴، آلمان دارای ۳۶ و ژاپن دارای ۳۳ است. تا ژوئن ۲۰۲۳، روسیه در رتبه دوازدهمین بوده است.