کپی رایت آثار هنری ساخته شده با هوش مصنوعی

📝 کپی رایت در عصر هوش مصنوعی

در بیشتر قوانین جهان، هوش مصنوعی به عنوان یک موجودیت حقوقی شناخته نمی‌شود . یعنی الگوریتم یا رباتی که یک اثر هنری را تولید کرده است، نمی‌تواند خودش صاحب کپی رایت باشد. این سؤال در بسیاری از کشورها مطرح شده و پاسخ‌های متفاوتی داده شده است. تا انتها، همراه ما در آکادمی ند باشید.

در دهه ۲۰۲۰ میلادی، پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه هوش مصنوعی (AI) ، به خصوص در حوزه هنرهای دیجیتال، جهان خلق و تولید محتوا را دستخوش تحولات عمیقی کرده است. از تصاویر طراحی شده با الگوریتم‌های ژنراتیو مانند Midjourney و Stable Diffusion گرفته تا متون، موسیقی و فیلم‌های تولید شده با کمک ماشین — تمامی این آثار جدید مسئله مهمی را مطرح می‌کنند:

آیا آثار هنری ساخته شده با هوش مصنوعی قابلیت حمایت تحت قانون کپی رایت را دارند؟ و اگر بله، صاحب این کپی رایت چه کسی است؟

این سؤالات نه تنها برای هنرمندان و توسعه‌دهندگان، بلکه برای قانونگذاران و قضات نیز چالش‌برانگیز است. در این مقاله، به صورت گسترده و جامع به بررسی وضعیت فعلی و آینده حقوق مالکیت معنوی (کپی رایت) در مورد آثار هنری تولید شده توسط هوش مصنوعی می‌پردازیم.

🔍 ۱. کپی رایت چیست و چه حمایت‌هایی ارائه می‌دهد؟

قبل از پرداختن به موضوع اصلی، لازم است تعریف کوتاهی از کپی رایت (Copyright) ارائه دهیم:

کپی رایت ، حق قانونی ایجادگر یک اثر ادبی، هنری، علمی یا نرم‌افزاری است که اجازه استفاده، بازتولید، توزیع و نمایش عمومی آن اثر را تنها به ایجادگر (یا مالک قانونی) می‌دهد.

این حقوق شامل دو بعد اصلی است:

حقوق معنوی : ارتباط بین اثر و ایجادگر آن (مثل حق نسبت دادن اثر به خود و حفظ بی‌نقص بودن آن)
حقوق مالی : حق استفاده تجاری از اثر
اما سؤال اصلی این است: اگر یک اثر هنری توسط یک برنامه هوش مصنوعی ایجاد شود، چه کسی صاحب کپی رایت آن است؟

🧠 ۲. آیا هوش مصنوعی می‌تواند “ایجادگر” باشد؟

🇺🇸 مثال: آمریکا
در ایالات متحده، USPTO (اداره ثبت اختراع و علامت تجاری آمریکا) و دیوان کپی رایت ایالات متحده به طور واضح اعلام کرده‌اند که آثار تولید شده فقط توسط هوش مصنوعی بدون مشارکت انسانی، از حمایت کپی رایت برخوردار نیستند .

🇬🇧 مثال: انگلستان
در انگلستان، قانون کپی رایت اجازه می‌دهد که در صورت عدم وجود یک ایجادگر انسانی مشخص، شخصی که سیستم هوش مصنوعی را “فریبنده” (author of last resort) مدیریت می‌کند، به عنوان مالک کپی رایت در نظر گرفته شود .

🇨🇳 مثال: چین و کره جنوبی
در برخی کشورهای آسیایی مانند چین و کره جنوبی، رویکردی انعطاف‌پذیرتری نسبت به این موضوع وجود دارد و بعضی از قوانین محلی این امکان را می‌دهند که آثار تولید شده توسط هوش مصنوعی تحت حمایت کپی رایت قرار گیرند، البته با شرایط خاص.

👤 ۳. مشارکت انسانی: خط مرزی بین ایجاد و تولید

در بسیاری از موارد، هوش مصنوعی به خودی خود اثر را ایجاد نمی‌کند ، بلکه ابزاری برای ایجاد است. مثلاً وقتی یک هنرمند از یک ابزار AI مثل Midjourney استفاده می‌کند، ممکن است چندین بار پرامپت را تغییر دهد، تصاویر را ویرایش کند، فرمت‌دهی کند و در نهایت یک اثر نهایی ارائه دهد.

در این موارد، مشارکت انسانی نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. بنابراین، اگر یک اثر به اندازه کافی دستکاری و ایجاد شده باشد، ممکن است تحت حمایت کپی رایت قرار گیرد.

💼 مثال: Holly Liu vs Stability AI
در یکی از پرونده‌های حقوقی مشهور در ایالات متحده، یک گروه از هنرمندان علیه شرکت Stability AI (توسعه‌دهنده Stable Diffusion) شکایت کردند که از آثار هنری بدون اجازه برای آموزش مدل خود استفاده کرده است. این پرونده هنوز در دادگاه در حال رسیدگی است، اما نشان می‌دهد که استفاده از داده‌های هنری بدون مجوز می‌تواند منجر به اختلافات حقوقی شود .

همچنان بخوانید : تجارت با استفاده هوش مصنوعی

⚖️ ۴. چالش‌های اخلاقی و حقوقی استفاده از آثار دیگران برای آموزش AI

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های موجود در این حوزه، استفاده از آثار هنری موجود بدون مجوز برای آموزش مدل‌های ژنراتیو است. بسیاری از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، میلیون‌ها اثر هنری را از اینترنت جمع‌آوری کرده‌اند تا به شبکه عصبی آن‌ها آموخته شود که چگونه “هنر” ایجاد کند.

این کار ممکن است نقض حقوق مالکیت معنوی باشد، زیرا:

اغلب هنرمندان اجازه استفاده از آثار خود را نداده‌اند.
آثار ایجاد شده توسط AI ممکن است شبیه به آثار اصلی باشند و در عمل منجر به رقابت ناعادلانه شوند.
همین موضوع باعث شده است که بسیاری از هنرمندان و سازمان‌های حقوق هنرمند، خواهان قوانین جدید و شفاف درباره نحوه استفاده از داده‌های هنری در آموزش هوش مصنوعی شوند.

🔮 ۵. آینده کپی رایت در دوران هوش مصنوعی

با توجه به سرعت بالای توسعه فناوری‌های ژنراتیو، قوانین کپی رایت باید به روز شوند تا بتوانند به درستی از حقوق تمامی طرف‌های درگیر — ایجادگران انسانی، توسعه‌دهندگان AI، کاربران نهایی و هنرمندان — حمایت کنند.

🛠️ برخی از راهکارهای پیشنهادی برای آینده:
ثبت آثار AI در کنار مشارکت انسانی : اگر یک اثر با مشارکت انسانی ایجاد شود، می‌تواند تحت حمایت کپی رایت قرار گیرد.
اجازه‌نامه‌های خاص برای استفاده از داده‌های هنری : توسعه‌دهندگان AI می‌توانند از مجموعه داده‌های لایسنس‌دار استفاده کنند.
شفاف‌سازی در نحوه تولید آثار : اینکه مشخص شود چقدر از یک اثر توسط انسان و چقدر توسط ماشین ایجاد شده است.
قوانین بین‌المللی مشترک : با توجه به گسترش بین‌المللی هوش مصنوعی، نیاز به یک چارچوب جهانی برای حمایت از کپی رایت آثار AI وجود دارد.

معرفی محصول :

رک ایستاده ۲۰ یونیت OUTDOOR با عمق ۶۰ وعرض ۸۰ (دو درب ،همراه با ۴عدد فن و فیلتر )

اکسس پوینت بی سیم میکروتیک مدل cAP XL ac

پچ پنل آنلودد ۲۴ پورت Cat6 UTP لگراند (طرح ایرانی)

🎯 ۶. نتیجه‌گیری: تعادل بین نوآوری و حقوق هنرمند

در نهایت، سؤال اصلی این است:

چگونه می‌توانیم از نوآوری در حوزه هوش مصنوعی حمایت کنیم، بدون اینکه حقوق هنرمندان و ایجادگران را زیر پا بگذاریم؟

جواب این سؤال در گرو توسعه قوانین جامع، شفاف و منصفانه‌ای است که هم به هوش مصنوعی اجازه رشد دهد و هم از حقوق ایجادگران انسانی حمایت کند.

هنر در عصر هوش مصنوعی دیگر فقط مربوط به انسان نیست، ولی تصمیم‌گیری درباره مالکیت معنوی آن باید با حضور انسان و با حساسیت به حقوق خلق انسانی باشد .

❓ ۷. سوالات متداول
Q: آیا یک اثر تولید شده با Midjourney می‌تواند کپی رایت داشته باشد؟
A: اگر به اندازه کافی دستکاری و ایجاد شده باشد، ممکن است دارای کپی رایت باشد، ولی بستگی به قوانین کشور دارد.

Q: چه کسانی از آثار AI می‌توانند ضرر کنند؟
A: هنرمندانی که آثارشان بدون مجوز در آموزش مدل‌ها استفاده شده‌اند، و همچنین کاربرانی که بدون اجازه از آثار تولید شده استفاده تجاری کنند.

Q: چگونه می‌توان از کپی رایت یک اثر AI اطمینان حاصل کرد؟
A: با ثبت اثر در دفاتر کپی رایت محلی، استفاده از لایسنس‌های مناسب و شفاف‌سازی در نحوه تولید.

مرتبط: AL-generated copy right