مراکز داده اروپا را گرم می‌کنند!

مراکز داده اروپا را گرم می‌کنند! — استفاده از گرمای اضافی سرورها

🔥 مقدمه

در حالی که مراکز داده (Data Centers) قلب تپنده جهان دیجیتال هستند، آن‌ها در عین حمایت از خدمات روزمره ما — از شبکه‌های اجتماعی گرفته تا بانکداری آنلاین — مقدار زیادی انرژی مصرف می‌کنند و گرما تولید می‌کنند.

اما چه می‌شود با گرمای اضافی که این سرورها تولید می‌کنند؟ آیا تنها به عنوان یک مشکل مدیریت می‌شود یا می‌توان از آن بهره برد؟ همراه ما در ند شاپ باشید.

 

در اروپا، استفاده از گرمای اضافی مراکز داده برای گرمایش خانه‌ها، شناخانه‌ها، گلخانه‌ها و حتی شهرها در حال گسترش است. این فناوری نوآورانه، هم به محیط زیست کمک می‌کند و هم منابع انرژی را بهینه می‌کند.

در این مقاله، به بررسی نحوه استفاده از گرمای مراکز داده در اروپا و پتانسیل این راهکار در دنیای آینده می‌پردازیم.

📦 چرا مراکز داده گرما تولید می‌کنند؟

هر سرور در مرکز داده، در حال پردازش داده‌ها است و در این فرآیند:

• انرژی الکتریکی مصرف می‌کند
• گرما تولید می‌کند
• برای جلوگیری از داغ شدن و خرابی ، باید سرما شود

این فرآیند خنک‌کنندگی، خود بخش عمده‌ای از مصرف انرژی یک مرکز داده را تشکیل می‌دهد. اما چرا فقط این گرما را دور بریزیم؟

🌍 گرم کردن شهرها با گرمای سرورها!

در کشورهایی مانند فرانسه، هلند، دانمارک و سوئد ، طرح‌هایی در حال اجرا هستند که در آن:

گرمای تولید شده توسط مراکز داده مستقیماً به شبکه گرمایش شهری متصل می‌شود.

این کار با استفاده از سیستم‌های گرمایش انتقالی (District Heating) انجام می‌شود. در این روش:

• گرمای اضافی سرورها توسط مبدل‌های حرارتی جمع‌آوری می‌شود.
• این انرژی گرمایی به شبکه لوله‌های گرمایش شهری منتقل می‌شود.
• آب گرم به خانه‌ها، مدارس، بیمارستان‌ها و ساختمان‌های عمومی توزیع می‌شود.

🧪 چند نمونه عملی در اروپا

۱. مرکز داده هلند – گرم کردن خانه‌ها

شرکت “Green Mountain” در هلند، یک مرکز داده در زیر کوه ساخته است که با استفاده از آب رودخانه، خنک می‌شود و گرمای اضافی آن برای گرم کردن خانه‌های اطراف استفاده می‌شود.

۲. دانمارک – اتصال به شبکه گرمایش شهری

در کپنهاگ، یک مرکز داده بزرگ با همکاری شهرداری، گرمای خود را به شبکه گرمایش شهری متصل کرده است و سالانه هزاران خانوار را گرم می‌کند.

۳. سوئد – گرمایش گلخانه‌ها

در سوئد، گرمای اضافی یک مرکز داده برای گرم کردن گلخانه‌های کشاورزی استفاده می‌شود و به تولید مواد غذایی در فصول سرد کمک می‌کند.

🌱 مزایای استفاده از گرمای مراکز داده

⚙️ چگونه این انتقال گرما انجام می‌شود؟

۱. جمع‌آوری گرما: با استفاده از سیستم‌های خنک‌کننده مایع یا هوایی
۲. انتقال گرما: از طریق مبدل‌های حرارتی و لوله‌های مخصوص
۳. توزیع گرما: اتصال به شبکه گرمایش شهری یا مراکز محلی گرمایشی

این فناوری با استفاده از مهندسی حرارتی پیشرفته و هماهنگی بین دولت، شهرداری و شرکت‌های فناوری امکان‌پذیر است.

💡 آیا این کار در سایر نقاط دنیا هم انجام می‌شود؟

بله! البته در مقیاس کوچک‌تر:

• در ژاپن و کره جنوبی ، گرمای مراکز داده برای گرم کردن ساختمان‌های اداری استفاده می‌شود.
• در ایالات متحده ، برخی استارتاپ‌ها روی استفاده از گرمای سرورها برای گرم کردن فضاهای کشاورزی کار می‌کنند.
• در ایران هم این ایده هنوز در مراحل آغازین است، اما با توجه به بالا بودن تعداد مراکز داده و نیاز به گرمایش در فصول سرد، پتانسیل بسیار بالایی وجود دارد.

اروپا می‌خواهد که شهرهای بیشتری از گرمایش هدر رفته مراکز دیتا استفاده کنند، اما اکثر شرکت ها نگران هستند که باید هزینه این صرفه جویی را بپردازند.

اتحادیه اروپا – به ویژه آلمان – با برنامه هایی برای کاهش اثرات زیست محیطی این قاره باعث ایجاد نگرانی در صنعت مراکز دیتا شده است.

مرکز داده یا دیتا؛ جایی که به طور خاص برای ذخیره، پردازش و بازیابی اطلاعات برای انتشار در فواصل زمانی منظم، با توجه به نیازهای صریح کاربران طراحی شده است.

اتحادیه، اهداف انرژی‌ های تجدید پذیر را که در صنایع متعددی که تا سال ۲۰۳۵ محقق می‌شود، تعیین کرده – که شامل خنثی‌کردن بخش‌ های تولید گرمایش و سرمایش مورد استفاده از انرژی فسیلی – و استفاده مجدد از گرمای هدر رفته در مراکز دیتا برای گرم نگه داشتن شهرها است.

آلمان می‌ خواهد با معرفی اهدافی برای استفاده مجدد از انرژی قدمی فراتر بگذارد، و در حالی که شرکت‌ های مرکز دیتا از بازیافت محصول جانبی خود خوشحال هستند، اما نگران هستند که این کار برای آنها بار مالی ایجاد کند.

هزینه‌های صرفه‌جویی

“آنا کلافت” از انجمن مرکز داده آلمان در ژانویه به بلومبرگ گفت که «ما آماده‌ایم تا میزان زیادی از این بودجه را تأمین کنیم»، اما افزود: «که نباید همه چیز به یکباره جابه جا شود».

اگرچه گرمای منتشر شده توسط مراکز داده به اندازه کافی برای یک سیستم گرمایشی بالا نیست، ولی می‌ توان از پمپ‌ های حرارتی برای تقویت مورد نیاز آن استفاده کرد. مسئله این است که این پمپ‌ ها خودشان انرژی مصرف می‌ کنند،

به طوری که مؤسسه  مطالعاتی ای در سال گذشته فاش کرد که طراحی سایت‌ها (مراکز داده) به گونه‌ای که گرمای تولید شده آنها قابل استفاده مجدد باشد، اغلب مصرف انرژی را افزایش می‌ دهد، زیرا «برای افزایش دمای گرمای خروجی، پمپ های حرارتی  مورد نیاز است.”

با این حال، نتیجه این شد که استفاده مجدد از گرمای اتلاف مرکز داده تنها در آب و هوای سردتر منطقی است، (مانند اروپای شمالی) و باید برای رساندن گرما به هر جایی که نیاز است، ارتباط برقرار شود.

اتحادیه اروپا ادعا می کند که “گرمایش” بخشی از کل تقاضای انرژی در این قاره را تشکیل می دهد و ۷۰درصد آن با استفاده از سوخت‌ های فسیلی تولید می‌ شود. همین مسئله روشن می‌ کند که چرا اروپا می‌ خواهد برای تامین انرژی گرمایشی از طریق بازیافت گرمای هدر رفته صنایعی را مانند سایت‌ های مرکز داده تحت فشار قرار دهد.

پمپ‌ های حرارتی همچنین هزینه‌ های جاری بالایی دارند که کارکنان مرکز دیتا را در آلمان را ناراحت می‌کند، زیرا قانون پیشنهادی کشور – قانون افزایش بهره‌وری انرژی، بهبود حفاظت از آب و هوا و اجرای قانون اتحادیه اروپا-

می‌تواند روی کار آوردن این راه‌حل را برای آنها اجباری کند – که ابتدا ۱۰ درصد از گرمای هدر رفته خود را از سال ۲۰۲۵ و سپس ۲۰ درصد را از سال ۲۰۲۸  اهدا کنند – و هزینه های انجام این کار به عهده خودشان باشد.

منبع؛

https://www.techradar.com/news/europe-wants-more-cities-to-use-data-center-waste-heating

🔚 نتیجه‌گیری

استفاده از گرمای اضافی مراکز داده برای گرمایش شهری، یکی از بهترین مثال‌های اقتصاد دایره‌ای (Circular Economy) در دنیای فناوری است. این راهکار نه تنها به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند، بلکه ضرر محیط زیستی را کاهش داده و به مدیریت بهتر منابع انرژی کمک می‌کند.

با توجه به گسترش روزافزون مراکز داده در سراسر جهان، این ایده می‌تواند نقش مهمی در توسعه پایدار شهری و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی ایفا کند.

💬 دیدگاه شما چیست؟

آیا فکر می‌کنید این روش می‌تواند در شهر شما هم اجرا شود؟ یا اینکه آیا ایده‌های دیگری برای استفاده از گرمای اضافی مراکز داده دارید؟ نظرتان را با ما به اشتراک بگذارید.