در دنیای ارتباطات دیجیتال امروز، انتقال سریع، مطمئن و پایدار داده‌ها نقشی حیاتی در عملکرد شبکه‌های کامپیوتری دارد. در قلب این سیستم‌ها، کابل شبکه به عنوان یک واسطه فیزیکی، وظیفه حمل و انتقال داده‌ها را بر عهده دارد.

آشنایی دقیق با انواع کابل شبکه به شما کمک می‌کند تا بسته به نیاز خود، بهترین گزینه را انتخاب کنید؛ چه برای یک شبکه خانگی ساده و چه برای یک دیتاسنتر سازمانی پیشرفته. همراه ما در آکادمی ند باشید.


بخش اول: تقسیم‌بندی کلی انواع کابل شبکه

کابل‌های شبکه را می‌توان به‌صورت کلی به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

  1. کابل‌های مسی (Copper Cables)

  2. کابل‌های فیبر نوری (Fiber Optic Cables)

در ادامه، هر یک را با جزئیات بررسی می‌کنیم.


بخش دوم: کابل‌های مسی (Twisted Pair Cables)

این کابل شبکه رایج‌ترین نوع در شبکه‌های محلی هستند و اطلاعات را از طریق سیگنال‌های الکتریکی منتقل می‌کنند. رایج‌ترین ساختار آن‌ها به‌صورت زوج سیم به‌هم‌تابیده (Twisted Pair) است که برای کاهش نویز طراحی شده‌اند.

۱. انواع کابل بر اساس محافظ

نوع کابل توضیح مزایا معایب کاربرد
UTP (Unshielded Twisted Pair) فاقد محافظ فلزی سبک، ارزان، نصب آسان حساس به نویز شبکه‌های خانگی، ادارات کوچک
FTP (Foiled Twisted Pair) دارای یک فویل کلی مقاومت متوسط در برابر نویز گران‌تر از UTP دفاتر متوسط، محیط‌های نیمه‌صنعتی
STP (Shielded Twisted Pair) محافظ فلزی برای هر زوج سیم مقاوم در برابر نویز شدید سخت‌تر در نصب کارخانه‌ها، دیتا سنترها
S/FTP شیلد کلی و فویل برای هر زوج بهترین محافظت گران و ضخیم دیتاسنتر، زیرساخت حیاتی

۲. دسته‌بندی براساس سرعت و پهنای باند (Category)

نوع کابل پهنای باند حداکثر سرعت حداکثر طول استاندارد توضیحات
Cat5 ۱۰۰ MHz ۱۰۰ Mbps ۱۰۰ متر منسوخ، فقط برای شبکه‌های قدیمی
Cat5e ۱۰۰ MHz ۱ Gbps ۱۰۰ متر مقرون‌به‌صرفه، رایج در خانه‌ها
Cat6 ۲۵۰ MHz ۱ Gbps (تا ۱۰ Gbps تا ۵۵متر) ۱۰۰ متر مناسب دفاتر متوسط
Cat6a ۵۰۰ MHz ۱۰ Gbps ۱۰۰ متر گزینه‌ای حرفه‌ای برای آینده‌نگری
Cat7 ۶۰۰ MHz ۱۰ Gbps ۱۰۰ متر با محافظ کامل، ضد نویز عالی
Cat8 ۲۰۰۰ MHz ۲۵-۴۰ Gbps ۳۰-۴۰ متر مخصوص دیتاسنترها و شبکه‌های پرسرعت

بخش سوم: کابل‌های فیبر نوری (Fiber Optic Cables)

کابل‌های فیبر نوری از رشته‌های بسیار باریک شیشه‌ای یا پلاستیکی ساخته می‌شوند و اطلاعات را از طریق نور انتقال می‌دهند. این نوع کابل دارای پهنای باند بسیار بالا، نویزپذیری صفر و سرعت فوق‌العاده است.

۱. انواع فیبر نوری

نوع کابل هسته داخلی منبع نور برد انتقال کاربرد
Single-mode باریک (۹μm) لیزر تا ۱۰۰ کیلومتر ارتباط بین شهرها، مراکز داده
Multi-mode پهن‌تر (۵۰ یا ۶۲.۵μm) LED تا ۲ کیلومتر داخل ساختمان، دانشگاه‌ها

۲. ساختارهای فیزیکی فیبر

  • Simplex: ارتباط یک‌طرفه

  • Duplex: ارتباط دوطرفه (رایج‌ترین)

  • Breakout و Ribbon: برای مسیرهای چندفیبره با نصب سریع

۳. انواع پوشش کابل شبکه و استاندارد حفاظتی

  • Tight Buffered: برای فضاهای داخلی

  • Loose Tube: مقاوم در برابر آب و رطوبت، مناسب فضای بیرونی

  • Armored: دارای لایه محافظ برای جلوگیری از آسیب فیزیکی


بخش چهارم: مقایسه کابل‌های مسی و فیبر نوری

ویژگی کابل مسی کابل فیبر نوری
سرعت انتقال تا ۴۰ Gbps تا چند ترابیت بر ثانیه
فاصله پشتیبانی‌شده حداکثر ۱۰۰ متر تا صدها کیلومتر
نویزپذیری زیاد بسیار کم
هزینه اولیه کمتر بیشتر
هزینه نگهداری پایین‌تر پیچیده‌تر
ابعاد و وزن بزرگ‌تر سبک‌تر (در بعضی مدل‌ها)
امنیت انتقال کمتر (قابل شنود) بیشتر (ضد شنود)

بخش پنجم: نحوه انتخاب کابل شبکه مناسب برای پروژه

برای انتخاب کابل مناسب، به نکات زیر توجه کنید:

  1. نوع پروژه: خانگی، اداری، صنعتی یا دیتاسنتر؟

  2. بودجه: کابل‌های Cat5e و Cat6 ارزان‌تر از Cat7 و فیبر هستند.

  3. سرعت مورد نیاز: آیا نیاز به انتقال 1Gbps دارید یا 40Gbps؟

  4. فاصله بین تجهیزات: مسی برای زیر ۱۰۰ متر مناسب است؛ در فواصل بیشتر به فیبر نیاز است.

  5. نویز محیطی: در محیط‌های صنعتی، استفاده از STP یا فیبر نوری پیشنهاد می‌شود.


بخش ششم: نکات نصب و نگهداری کابل شبکه

  • از خم‌کردن شدید کابل‌های شبکه بپرهیزید.

  • کابل‌ها را از منابع نویز مانند کابل برق یا موتورهای صنعتی جدا نگه دارید.

  • از ابزارهای مخصوص پانچ و تستر استفاده کنید.

  • کانکتورها و کیستون‌ها باید استاندارد و سازگار باشند.

  • برای پروژه‌های بزرگ، برنامه‌ریزی مسیر کابل‌کشی و استفاده از پچ پنل توصیه می‌شود.

 

کابل‌ کواکسیال

اولین مورد، کابل‌های کواکسیال می‌باشند. این کابل‌ها برای اولین بار در دهه‌ی ۱۸۸۰ میلادی اختراع و عرضه شدند که به آن‌ها کابل‌های کواکس هم گفته می‌شود. این کابل‌های کواکس بیشتر به منظور متصل نمودن دستگاه‌های تلویزیون به آنتن‌های خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند و اغلب با این کاربرد شناخته می‌شوند. کابل کواکسیال همچنین یک استاندارد برای کابل‌های اترنت 10Mbps است.

در طول دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی و اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰، زمانی که اترنت 10Mbps در اوج محبوبیت خود قرار داشت. به طور معمول یکی از دو نوع کابل‌های کواکس یعنی thinnet (10BASE2 standard) یا thicknet (10BASE5) برای شبکه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.

این کابل‌ها شامل یک سیم مسی داخلی با ضخامت های متفاوت بودند که توسط یک پوشش عایق و یک لایه‌ی محافظ مورد احاطه قرار گرفته بودند. یکی از مشکلاتی که کابل‌های thinnet و thicknet برای مدیران شبکه ایجاد می‌کنند، سفت بودن و عدم انعطاف پذیری آن‌ها می‌باشد. چرا که این ویژگی مراحل نصب و نگهداری کابل‌ها را دشوار می‌نماید.

 

کابل‌ جفت پیچ خورده

کابل‌های جفت پیچ خورده که اصطلاح تخصصی آن‌ها Twisted Pair Cables می‌باشد. در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی وارد عرصه‌ی بازار تکنولوژی شدند و برای شبکه‌ی اترنت به عنوان یک کابل کشی ایده آل و استاندارد محسوب می‌شدند.

سرعت انتقال داده در این کابل‌ها در ابتدا با 10Mbps آغاز شد؛ این کابل‌ها تحت عنوان 10BASE-T ارائه شدند و با عنوان‌های Category 3 یا همان استاندارد Cat 3 نیز شناخته می‌شدند. در نسخه‌های پیشرفته‌ی بعدی، این سرعت بهبود یافت و به 100Mbps ارتقاء پیدا کرد، از این کابل‌ها با عنوان 100BASE-TX، Cat5 یا استاندارد Cat5e یاد می‌شود. این سرعت به طور پیاپی به میزان 10Gbps افزایش پیدا کرد و عنوان کابل‌های 10GBASE-T را به خود اختصاص داد.

Cat 6 نیز یک استاندارد کابل اترنت است که توسط انجمن صنایع الکترونیکی و انجمن صنعت ارتباطات از راه دور تعریف شده است. Cat 6 نسل ششم کابل کشی اترنت پیچ خورده می‌باشد که در شبکه‌های خانگی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و با معیارهای Cat 5 و Cat 5e که مدل‌های پیش از آن می‌باشند سازگار است.

استاندارد Cat 6a نیز جهت بهبود و تقویت عملکرد کابل‌های اترنت Cat 6 ساخته و عرضه شدند. با استفاده از این کابل، می‌توان سرعت انتقال داده‌ی 10Gbps را با طول کابل حداکثر ۳۲۸ فیت داشت، در حالی که کابل Cat 6 این سرعت را با طول کابل حداکثر ۱۶۴فیت ارائه می‌دهد. به طور کلی کابل‌های Cat 6a دارای عملکرد بالاتر و همچنین قیمت بیشتری بوده و همچنین کمی ضخیم‌تر هستند. لازم به ذکر است که در کابل‌های Cat 6a هنوز از کانکتورهای استاندارد RJ-45 استفاده می‌شود.

کابل‌های زوج پیچ خورده‌ی اترنت حاوی حداکثر ۸ سیم می‌باشند که به صورت جفت جفت به یکدیگر متصل شده‌اند، این موضوع به جهت به حداقل رساندن تداخلات الکترومغناطیسی می‌باشد.

 

انواع کابل‌ جفت پیچ خورده

  1. کابل‌های جفت پیچ خورده محافظت نشده: از آن‌ها با عنوان اختصاری UTP یاد می‌شود
  2. کابل‌های جفت پیچ خورده‌ی محافظت شده: از آن ها با عنوان اختصاری STP شناخته می‌شوند.

 

کابل‌های اترنت مدرن اغلب دارای سیم کشی UTP می‌باشند چرا که مشمول هزینه‌ی کمتری می‌شود و از کابل کشی STP برای انواع دیگری از شبکه‌ها همچون FDDI یا همان رابط توزیع کننده‌ی داده‌ها در شبکه‌ی فیبر نوری استفاده می‌شود.

 

کابل شبکه فیبر نوری

در کابل‌ شبکه‌ فیبر نوری، رشته‌های شیشه‌ای و پالس‌های نور جایگزین استفاده از رشته سیم‌های عایق شده‌اند و وظیفه‌ی انتقال سیگنال‌های الکتریکی را به عهده دارند. این کابل‌های شبکه علیرغم اینکه از شیشه ساخته شده‌اند، کاملا انعطاف پذیر بوده و دارای قابلیت خم شدن نیز می‌باشند.

این کابل‌ شبکه به طور ویژه در تاسیسات شبکه‌ی گسترده یا همان WAN مورد استفاده قرار می‌گیرند و به عنوان گزینه‌ی مناسبی برای مسافت‌های طولانی و مناطقی که نیاز به کابل کشی زیرزمینی یا فضای خارجی دارند، محسوب می‌شود. همچنین انتخاب مناسبی برای ساختمان‌های اداری و مکان‌هایی می‌باشد که حجم بالایی از ترافیک ارتباطی در این گونه مکان‌ها متداول است.

 

دو نوع اصلی از کابل شبکه فیبر نوری استاندارد

  • نوع اول آن Single Mode می‌باشد که با نام فنی 100BaseBX standard1 شناخته می‌شود
  • نوع دوم آن Multimode بوده که تحت عنوان 100BaseSX standard معرفی می‌شود.

 

شبکه‌های ارتباطی از راه دور غالبا از نوع اول این کابل‌ها که همانSingle mode بوده جهت دستیابی به ظرفیت پهنای باند بالاتر استفاده می‌نمایند و در شبکه‌های محلی نیز از نوع Multimode آن به جهت هزینه‌ی کمتری که تحمیل می‌نماید، استفاده می‌شود.

 

کابل‌ USB

کابل‌های Universal Serial Bus یا در واقع همان کابل‌های USB، کابل‌هایی هستند که به جای متصل نمودن دو کامپیوتر به یکدیگر، عموما یک دستگاه کامپیوتر را به یک دستگاه جانبی همانند صفحه کلید، ماوس، گوشی تلفن همراه و سایر تجهیزات مشابه، متصل می‌نمایند.

با این حال، آداپتورهای ویژه‌ی شبکه که گاهی به آنها دانگل نیز گفته می‌شود یک کابل اترنت را به صورت غیر مستقیم به پورت USB متصل می‌نمایند لازم به ذکر است که کابل‌های USB دارای سیم کشی جفت پیچ خورده هستند.

تقسیم‌بندی کلی انواع کابل شبکه

کابل‌ سریال و موازی

این کابل‌ها که نام تخصصی آن‌ها Serial and Parallel Cables می‌باشد، در دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی و اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰ مورد استفاده‌ی زیادی داشتند. چرا که در آن زمان اکثر دستگاه‌های کامپیوتر خانگی دارای فقدان قابلیت اترنت بودند و کابل‌های USB نیز هنوز توسعه نیافته بودند

بنابراین رابط‌های سریال و موازی برای متصل نمودن PC‌های به یکدیگر و ایجاد شبکه مورد استفاده قرار می‌گرفتند. لازم به ذکر است که امروزه استفاده از این رابط‌ها در کامپیوترهای مدرن منسوخ شده است.

به عنوان مثال کابل‌های مدل null، پورت‌های سریال دو دستگاه رایانه‌ی شخصی را به یکدیگر متصل می‌نمایند و انتقال داده‌ها را با سرعت بین ۰.۱۱۵ و ۰.۴۵ مگابایت بر ثانیه انجام می‌دهند.

 

کابل‌ متقاطع

کابل‌های متقاطع یکی از انواع کابل‌ شبکه به شمار می‌روند، به عنوان مثال کابل‌های مودم Null جزو یکی از انواع دسته‌بندی‌های کابل‌های متقاطع محسوب می‌شوند. کاری که کابل‌های متقاطع انجام می‌دهند، متصل نمودن دو دستگاه شبکه از یک نوع به یکدیگر می‌باشد، به طور مثال دو دستگاه رایانه‌ی شخصی و یا دو سوئیچ شبکه استفاده از کابل‌های متقاطع اترنت سال‌ها پیش در شبکه‌های خانگی قدیمی تر جهت متصل نمودن دو رایانه‌ی شخصی به طور مستقیم به یکدیگر متداول بوده است.

از لحاظ ظاهری و فیزیکی، کابل شبکه متقاطع اترنت دارای ظاهری مشابه با کابل‌های معمولی می‌باشند، تنها تفاوتی که بین این کابل‌ها قابل رویت می باشد مربوط به ترتیب سیم‌های رنگی‌ای است که بر روی کانکتور انتهای کابل دیده می شوند.

به دلیل وجود همین شباهت‌های ظاهری، عموم تولید کنندگان کابل‌های متقاطع ویژگی‌های ظاهری متمایزکننده‌ای را برای این کابل‌ها در نظر می‌گیرند. اما امروزه، اکثر شبکه‌های خانگی از روترهایی بهره‌مند می‌باشند که قابلیت متقاطع داخلی را درون خود دارا بوده و شما را نسبت به استفاده از این کابل‌های ویژه بی‌نیاز می‌نمایند.

 

انواع دیگر کابل شبکه

برخی از متخصصان شبکه اصطلاح کابل patch را برای اشاره به هر نوع کابل شبکه‌ی مستقیم به کار می‌برند که برای یک هدف موقت استفاده می‌شود. انواع کابل شبکه کواکس، فیبر نوری و جفت پیچ خورده‌ی کابل‌های پچ موجود و در دسترس می‌باشند. این کابل‌ها دارای ویژگی‌ها و مشخصه‌های فیزیکی یکسانی با انواع کابل‌ شبکه می‌باشند. به غیر از یک مورد که کوتاه‌تر بودن کابل‌های پچ از لحاظ طولی می‌باشد.

همچنان بخوانید : انواع کابل شبکه STP

سوالات متدال

 کابل شبکه چیست و چه کاربردی دارد؟
کابل شبکه وسیله‌ای است که برای اتصال و انتقال داده‌ها بین کامپیوترها، روترها، سوئیچ‌ها و سایر دستگاه‌های شبکه استفاده می‌شود. این کابل شبکه به عنوان ستون فقرات شبکه‌های محلی (LAN) عمل می‌کنند و انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند.

 انواع مختلف کابل شبکه کدامند؟
انواع مختلف کابل شبکه شامل کابل‌های اترنت (مانند Cat5e، Cat6، Cat6a، Cat7 و Cat8)، کابل‌های فیبر نوری و کابل‌های کواکسیال می‌باشند. هر کدام از این کابل‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. به عنوان مثال، کابل‌های Cat6 برای سرعت‌های بالاتر و فاصله‌های طولانی‌تر نسبت به Cat5e مناسب‌تر هستند.

تفاوت بین کابل Cat5e و Cat6 چیست؟
کابل Cat5e و Cat6 هر دو برای شبکه‌های اترنت استفاده می‌شوند، اما کابل Cat6 پهنای باند بیشتری دارد و می‌تواند داده‌ها را با سرعت بالاتری منتقل کند. همچنین، کابل Cat6 دارای محافظت بهتری در برابر تداخل الکترومغناطیسی است که آن را برای محیط‌های پر نویز مناسب‌تر می‌کند.

کابل شبکه فیبر نوری چه مزایایی دارد؟

کابل شبکه فیبر نوری از شیشه یا پلاستیک ساخته شده و داده‌ها را به صورت پالس‌های نوری منتقل می‌کند. این کابل‌ها پهنای باند بسیار بالایی دارند و می‌توانند داده‌ها را در فواصل طولانی بدون افت کیفیت منتقل کنند. همچنین، فیبر نوری در برابر تداخل الکترومغناطیسی مقاوم است و امنیت بیشتری در انتقال داده‌ها فراهم می‌کند.

 چه زمانی باید از کابل شبکه کواکسیال استفاده کرد؟
کابل کواکسیال بیشتر در سیستم‌های تلویزیونی و اینترنت کابلی استفاده می‌شود. این کابل‌ها برای انتقال سیگنال‌های فرکانس بالا مناسب هستند و می‌توانند در فواصل طولانی بدون افت سیگنال کار کنند.


نتیجه‌گیری

در دنیای امروز، زیرساخت شبکه پایه و اساس هر ارتباط دیجیتالی است و انتخاب کابل شبکه مناسب می‌تواند تأثیر مستقیمی بر عملکرد، پایداری و امنیت شبکه داشته باشد. کابل‌های مسی همچنان در بسیاری از محیط‌ها کاربرد دارند، اما با رشد نیاز به پهنای باند و امنیت بیشتر، استفاده از کابل‌های فیبر نوری در حال گسترش است. با آشنایی کامل با ساختار، مزایا، محدودیت‌ها و کاربردهای هر نوع کابل، می‌توانید انتخابی هوشمندانه و آینده‌نگر داشته باشید.

Complete introduction to network cable types

معرفی محصول:

تگ شماره‌دار کابل شبکه ۱۰۰ تایی

کابل شبکه Cat 6 SFTP لگراند تست فلوک به طول ۵۰۰ متر (طرح)

کابل شبکه Cat6 UTP لگراند بدون تست (طرح)