تابلو برق چیست؟ آشنایی با انواع تابلو برق

تابلو برق چیست؟ آشنایی با انواع تابلو برق

تابلو برق یکی از مهم‌ترین اجزای هر سیستم الکتریکی در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی است. در این مقاله به زبان ساده و کاربردی توضیح می‌دهیم که انواع تابلو برق چیست، چه وظایفی دارد، از چه اجزایی تشکیل شده و انواع مختلف آن کدام‌اند. همچنین با استانداردهای ایمنی، نکات نصب و نگهداری و نوآوری‌های جدید در تجهیزات شبکه ندشاپ، آشنا خواهید شد.

تابلو برق چیست؟

تابلو برق (Electrical Panel) که با نام‌هایی مانند جعبه فیوز، پنل توزیع یا Breaker Panel نیز شناخته می‌شود، یک جعبه فلزی است که برق ورودی ساختمان را دریافت و آن را به مدارهای مختلف تقسیم می‌کند. این تابلو نقطه مرکزی کنترل و حفاظت از برق ساختمان است و نقش حیاتی در ایمنی و مدیریت انرژی ایفا می‌کند 

وظایف و اهمیت تابلو برق

انواع تابلو برق چند وظیفه کلیدی دارد:

• توزیع برق: برق ورودی را به مدارهای مختلف تقسیم می‌کند تا هر بخش ساختمان برق مورد نیاز خود را دریافت کند.
• حفاظت: با استفاده از کلیدهای مینیاتوری (MCB)، فیوزها و کلیدهای محافظ جان، از مدارها در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه و نشتی جریان محافظت می‌کند و مانع آتش‌سوزی یا آسیب به تجهیزات می‌شود.
• کنترل و مدیریت: امکان قطع و وصل برق هر مدار به صورت مجزا را فراهم می‌کند و نقطه مرکزی برای عیب‌یابی و تعمیرات است.
• افزایش ایمنی: با کنترل جریان و ولتاژ، ایمنی کاربران و تجهیزات را تضمین می‌کند

اجزای اصلی انواع تابلو برق

انواع تابلو برق از اجزای زیر تشکیل شده است:

انواع تابلو برق

تابلوهای برق بر اساس کاربرد و ساختار به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

۱. تابلو برق اصلی (Main Breaker Panel)

این تابلو نقطه ورود برق به ساختمان است و کلید اصلی قطع و وصل برق در آن قرار دارد. تمامی مدارهای فرعی از این تابلو منشعب می‌شوند. در اکثر خانه‌ها و ساختمان‌های اداری از این نوع استفاده می‌شود 

۲. تابلو برق فرعی (Subpanel)

تابلوهای فرعی برای توزیع برق در بخش‌های مختلف ساختمان یا فضاهای دور از تابلو اصلی به کار می‌روند. این تابلوها از تابلو اصلی تغذیه می‌شوند و مدیریت برق را در بخش‌های مجزا آسان می‌کنند.

۳. تابلو برق بدون کلید اصلی (Main Lug Panel)

در این تابلوها کلید اصلی وجود ندارد و برق مستقیماً از تابلو اصلی وارد می‌شود. معمولاً به عنوان تابلو فرعی یا در پروژه‌های خاص استفاده می‌شوند 

۴. تابلو برق سوئیچ انتقال (Transfer Switch Panel)

این تابلوها برای سوئیچ بین برق شهری و ژنراتور یا منابع پشتیبان به کار می‌روند و در بیمارستان‌ها، دیتاسنترها و صنایع حساس کاربرد دارند.

۵. جعبه فیوز (Fuse Box)

در ساختمان‌های قدیمی‌تر به جای کلید مینیاتوری از فیوز استفاده می‌شد. امروزه این نوع تابلوها کمتر استفاده می‌شوند اما هنوز در برخی اماکن وجود دارند.

۶. تابلو برق کنترل موتور (Motor Control Center)

در صنایع برای کنترل و حفاظت موتورهای الکتریکی از این تابلوها استفاده می‌شود. این تابلوها قابلیت کنترل چندین موتور را به صورت متمرکز دارند 

۷. تابلو برق سه فاز (Three-Phase Panel)

در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها که نیاز به برق سه فاز است، از این تابلوها برای توزیع و کنترل برق استفاده می‌شود.

۸. تابلو برق فاکتور قدرت (Power Factor Control Panel)

برای بهبود راندمان و کاهش هزینه برق در صنایع، این تابلوها با استفاده از خازن‌ها فاکتور قدرت را اصلاح می‌کنند.

۹. تابلو برق هوشمند (Smart Panel)

جدیدترین نسل تابلوها که با اینترنت اشیا (IoT)، مانیتورینگ از راه دور، مدیریت مصرف و قابلیت‌های هوشمند عرضه می‌شوند 

استانداردها و نکات ایمنی انواع تابلو برق در ایران

• استانداردهای بین‌المللی: تابلوهای برق باید مطابق با استانداردهای IEC، NFPA و UL طراحی و ساخته شوند تا ایمنی و کیفیت آن‌ها تضمین شود
• استاندارد ملی ایران: سازمان ملی استاندارد ایران و انجمن طبقه‌بندی ایران نیز مقررات خاصی برای تابلوهای برق دارند
• ویژگی‌های ایمنی: استفاده از کلیدهای محافظ جان، فیوز، ارت مناسب و محفظه ضد شوک الزامی است
• گواهینامه‌ها: تابلوهای برق معتبر دارای گواهینامه ISO و سایر تاییدیه‌های کیفی هستند.

نصب، نگهداری و عیب‌یابی انواع تابلو برق

• نصب: نصب تابلو برق باید توسط تکنسین مجرب و با رعایت خاموش بودن برق اصلی انجام شود. انتخاب سایز مناسب، سیم‌کشی اصولی و ارتینگ صحیح اهمیت زیادی دارد.
• نگهداری: بازدید دوره‌ای، تمیزکاری، سفت کردن اتصالات و تست کلیدها از مهم‌ترین اقدامات نگهداری است
• عیب‌یابی: استفاده از مولتی‌متر، بررسی اتصالات، تست کلیدها و شناسایی علائم سوختگی یا داغی از روش‌های عیب‌یابی است

همچنان بخوانید : آموزش جامع نصب فیوز مینیاتوری (۰ تا ۱۰۰)

نوآوری‌ها و روندهای جدید در انواع تابلو برق

• پنل‌های هوشمند: امکان کنترل و مانیتورینگ از راه دور، هشداردهی و مدیریت مصرف انرژی با استفاده از IoT و هوش مصنوعی
• سازگاری با انرژی‌های تجدیدپذیر: تابلوهای جدید قابلیت اتصال به پنل خورشیدی و سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی را دارند
• افزایش ایمنی و پایداری: استفاده از مواد دوستدار محیط زیست و طراحی ماژولار برای کاهش هزینه و افزایش عمر مفید

جمع‌بندی و سوالات متداول

تابلو برق قلب تپنده هر سیستم الکتریکی است که وظیفه توزیع، کنترل و حفاظت از برق را بر عهده دارد. انتخاب نوع مناسب تابلو، رعایت استانداردها و نگهداری صحیح، نقش مهمی در ایمنی و کارایی ساختمان ایفا می‌کند. با پیشرفت فناوری، تابلوهای برق هوشمند و سازگار با انرژی‌های نوین، آینده این صنعت را رقم می‌زنند.

سوالات متداول انواع تابلو برق

۱. تابلو برق خانگی چه تفاوتی با صنعتی دارد؟
تابلو برق خانگی معمولاً تک‌فاز و با ظرفیت پایین‌تر است، در حالی که تابلوهای صنعتی سه‌فاز، بزرگ‌تر و با امکانات حفاظتی و کنترلی بیشتر طراحی می‌شوند.۲. آیا تعویض تابلو برق قدیمی ضروری است؟
در صورت وجود جعبه فیوز قدیمی یا نبود کلید محافظ جان، تعویض تابلو برای افزایش ایمنی توصیه می‌شود.۳. تابلو برق هوشمند چه مزایایی دارد؟
امکان کنترل از راه دور، مدیریت مصرف، هشداردهی و افزایش ایمنی از مهم‌ترین مزایای تابلو برق هوشمند است.

معرفی محصول:

تابلو برق دانوب ۱۷۰*۴۰۰*۳۰۰ همرنگ

تابلو برق دانوب ۱۳۰*۳۰۰*۲۰۰ درب شفاف

تابلو برق دانوب ۱۵۰*۳۵۰*۲۵۰ درب شفاف

جدول مشخصات فنی نمونه تابلو برق