ترانکینگ | انواع ترانک

ترانکینگ و انواع ترانک در شبکه

در دنیای شبکه، ترانکینگ (Trunking) به معنای انتقال چندین VLAN از طریق یک لینک فیزیکی واحد است. این مفهوم به خصوص در محیط‌هایی که چندین سوئیچ با هم کار می‌کنند یا نیاز است VLANها بتوانند بین دستگاه‌های مختلف جابجا شوند، بسیار مهم است. در ادامه از مجموعه ند، به بررسی انواع ترانک و روش‌های پیاده‌سازی آن می‌پردازیم.

ترانکینگ چیست؟

به تعداد زیادی از کابل‌ها که در یک محفظه محافظتی قرار می‌گیرند ترانکینگ گفته می‌شود ترانک می‌تواند در هر مکانی که سیستم کابل کشی وجود داشته باشد از قبیل تلفن‌ها، شبکه‌های کامپیوتری و یا ترافیک سیگنال‌های ویدئویی، استفاده شود و به منظور حفاظت از کابل‌ها به کار برده می‌شود. با استفاده از ترانکینگ شما می‌توانید بجای اشغال کردن فضاهای مختلف برای کابل کشی تعداد متعددی از کابل‌ها را در یک مکان مشخص استفاده نمایید.

در گذشته از ترانکینگ برای مصارف الکتریکی و همچنین تجهیزات بسیار بزرگ برقی مانند پله برقی‌ها، آسانسورها، ریل‌های برقی و غیره استفاده می‌شد اما در دنیای مدرن امروزی این امر در ارتباطات فیبرنوری با پهنای باند بالا استفاده می‌شود که در آن رساناهای مسی جای خود را به رشته‌های شیشه‌ای و پلاستیکی داده‌اند.

ترانک‌ها به طور معمول از فلز و یا پلاستیک PVC ساخته می شوند اما با این وجود برخی از کارخانه‌ها برای ساخت آنها تیوب‌های نیمه خشک به کار می‌برند ترانک‌ها معمولا در ساختمان‌های بزرگ با خطوط ارتباطی بسیار زیاد از قبیل ساختمان‌ها و برج‌های اداری و همینطور خانه‌های مسکونی برای انجام شبکه‌های اینترنتی و یا انتقال سیگنال‌های تلویزیونی، استفاده می‌شوند.

دلیل استفاده از ترانکینگ

همانطور که قبلا اشاره شد، ترانک‌ها برای حفاظت و راه‌اندازی چندین کابل در سرتاسر یک ساختمان استفاده می‌شوند تا در زمان لازم به راحتی قابل دسترس باشند زمانی که شما حجم بالایی از کابل‌ها و سیم‌های الکتریکی را در خانه، اداره، دفتر و یا انبار خود در اختیار داشته باشید و مایل به پوشاندن آنها باشید آنگاه نیازمند استفاده از ترانک خواهید شد.

مزایای استفاده از ترانکینگ

ترانک‌ها در حقیقت عمل محکم‌سازی چندین سیم را در یک محفظه انجام می‌دهند. قرار دادن توام چندین سیم مجزا در یک ترانک، عمل محافظت کابل‌ها و جلوگیری از خسارات ایجاد شده توسط حشرات موذی و جانوران جونده را انجام می‌دهد. ترانکینگ امنیت پروژه را به ویژه در مکان‌های پر ازدحام افزایش می‌دهد و خطرات احتمالی که از سیم‌های لخت نشات می‌گیرند را از بین می برد. همچنین احتمال برخورد کابل‌ها و یا سیم‌های الکتریکی با آب را کاهش می‌دهد.

نگهداری کابل‌ها در محفظه ترانک، دسترسی راحتی را برای افراد در هنگام تعمیرات فراهم می‌کند.

همچنان بخوانید: ترانک شبکه

انواع ترانک

امروزه انواع و اشکال مختلفی از ترانکینگ همچون ترانک با درب خشک و درب نرم در ابعاد مختلفی وجود دارند که می‌توانند یا از جنس پلاستیک PVC و یا از فلز گالوانیزه باشند.

ترانک‌های فلزی که با نام سینی کابل نیز شناخته می شوند بسیار با دوام‌تر از نوع پلاستیکی آن می باشد اما کاربرد ترانک پلاستیکی در بازار رواج بیشتری دارد.

در مقابل، ترانک‌های پلاستیکی بطور معمول از جنس PVC ساخته می‌شوند و در دو نوع درب نرم و درب خشک در بازار یافت می شوند از بین ترانک‌های پلاستیکی، ترانک‌های دانوب یکی از برندهای شناخته شده در بازار ایران می‌باشد که در ادامه بصورت جداگانه معرفی شده‌اند.

ترانک درب نرم که معمولا اندازه آنها ۵۰*۸۰ و یا ۵۰*۱۰۵ است به دلیل نرم بودن و انعطاف پذیری موجود در درب آن، این امکان را برای شما فراهم می‌کند که در مسیرهای پر پیچ و خم عمل کابل کشی را به راحتی میسر سازید و به مراتب گرانتر از درب خشک می‌باشد و در مکان‌های مختلف کاربرد بیشتری نیز دارد.

ترانک درب خشک با ابعاد ۵۰*۸۰ یا ۵۰*۱۰۱ بر خلاف ترانک‌های درب نرم انعطاف پذیری قابل ملاحظه‌ای ندارد اما با بسته شدن درب آن تبدیل به محفظه‌ای بسیار محکم برای محافظت از کابل‌ها می‌شود.

📚 ۱. ترانک با استاندارد IEEE 802.1Q

• معروف‌ترین نوع ترانک در شبکه‌های اترنت.
• این استاندارد توسط IEEE توسعه یافته است.
• اجازه می‌دهد Frameهای چندین VLAN از طریق یک لینک فیزیکی منتقل شوند.
• برای شناسایی VLAN منبع، یک برچسب (Tag) ۴ بایتی به هدر Ethernet اضافه می‌شود.
• بدون تغییر در فرمت اصلی Ethernet Frame کار می‌کند.
• در سوئیچ‌های سیسکو، پورت‌های Trunk به صورت پیش‌فرض تمام VLANها را عبور می‌دهند (مگر اینکه محدود شوند).

📌 استفاده عمومی:
اتصال سوئیچ به سوئیچ، سوئیچ به روتر (Router on a Stick)، و مدیریت VLAN در شبکه‌های بزرگ.

📦 ۲. Inter-Switch Link (ISL)

• روش قدیمی سیسکو برای ترانکینگ.
• یک پروتکل اختصاصی سیسکو است (نیاز به تجهیزات سیسکو دارد).
• برخلاف ۸۰۲.1Q، این روش کل Frame Ethernet را انسوله (Encapsulate) می‌کند و یک هدر جدید اضافه می‌کند.
• حجم بالاتری از Overhead نسبت به ۸۰۲.1Q دارد.
• دیگر پشتیبانی نمی‌شود و در تجهیزات جدید استفاده نمی‌شود.

📌 نکته: ISL فقط در سخت‌افزارهای قدیمی سیسکو دیده می‌شود و به عنوان یک روش منسوخ شده در نظر گرفته می‌شود.

🔄 ۳. Dynamic Trunking Protocol (DTP)

• پروتکلی که سیسکو برای تعیین خودکار وضعیت ترانک/Access Port توسعه داده است.
• بدون نیاز به تنظیم دستی، دو سوئیچ متصل به هم تصمیم می‌گیرند که آیا پورت به صورت Access یا Trunk کار کند.
• دارای چندین حالت:
  • On: پورت به صورت دائم Trunk
  • Desirable: پورت سعی در Negotiate کردن ترانک دارد
  • Auto: منتظر دریافت درخواست ترانک است
  • Nonegotiate: بدون DTP، فقط زمانی استفاده می‌شود که دستی Trunk شده باشد
  • Off: پورت Access است

📌 نکته: برای امنیت بیشتر، بهتر است DTP را غیرفعال کرده و وضعیت پورت را دستی تعیین کنید.

🌐 ۴. Multi-VLAN Access Port (MVAP)

• نوع خاصی از ترانک است که در بعضی از سوئیچ‌های پیشرفته قابل پیاده‌سازی است.
• اجازه می‌دهد دستگاه‌هایی مانند تلفن IP یا AP وای‌فای، که دو VLAN (Data + Voice) را پشتیبانی می‌کنند، از یک پورت به صورت Access ولی با پشتیبانی از دو VLAN استفاده کنند.
• در واقع، فقط یک VLAN برای Data و یک VLAN برای Voice را بدون Tagging کامل فرامی‌دهد.

📌 مثال استفاده:
یک تلفن IP متصل به سوئیچ و یک کامپیوتر به تلفن متصل است. دو VLAN جداگانه (Voice و Data) از همان پورت عبور می‌کنند.

✅ ۵. QinQ (802.1ad)

• یک نوع ترانک پیشرفته برای ایرائه خدمات ISP است.
• اجازه می‌دهد تا دو لایه VLAN Tag روی یک Frame وجود داشته باشد.
• هدف: افزایش تعداد VLANهای قابل پشتیبانی در شبکه‌های بزرگ شهری و ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت.
• اصطلاحاً به آن Stacked VLAN یا Provider Bridging نیز گفته می‌شود.

📌 نکته:

• ۸۰۲.1Q: یک VLAN Tag
• ۸۰۲.1ad (QinQ): دو VLAN Tag (VLAN مشتری + VLAN ارائه‌دهنده)